ภาควิชาทฤษฎีศิลป์
คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์
สุนทรียะ
ณ พฤติการณ์

Peeraya Na nakorn
พีรยา ณ นคร
นักเขียนฝึกหัด

การดำรงชีวิตของมนุษย์ในสังคมปัจจุบันผันเปลี่ยนอย่างรวดเร็วตลอดเวลา ด้วยสภาพแวดล้อมและบริบทของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ภายใต้ระบบทุนนิยมที่ผู้คนต้องแก่งแย่งแข่งขันกัน เพื่อนำพาตัวเองไปยังจุดมุ่งหมายที่ใฝ่ฝัน คือมีชีวิตอยู่อย่างมั่งคั่งสุขสบาย และได้รับการยอมรับจากคนในสังคม ความต้องการต่างๆ เหล่านี้เป็นสิ่งจูงใจให้มนุษย์กระทำสิ่งใดก็ตาม เพื่อให้บรรลุเป้าหมายของตน โดยบางครั้งก็เลือกนำเอาวิธีการเชิงลบมาปรับใช้ เพื่อให้ได้เปรียบในการแข่งขัน มีทั้งที่แสดงออกมาอย่างตั้งใจ หรือไม่ได้ตั้งใจ มีสติ หรือขาดสติ ชัดเจน หรือแอบแฝง แต่พฤติกรรมเชิงลบเหล่านี้ก็ล้วนถูกนำมาใช้เป็นอาวุธทำร้ายกัน ทั้งทางกาย วาจา และใจ


ในขณะเดียวกันเมื่อได้รับผลกระทบจากพฤติกรรมเชิงลบเหล่านี้ แต่ละคนก็จะมีทางเลือกในการแสดงออกถึงความไม่พอใจ หรือมีวิธีการโต้ตอบที่แตกต่างกันออกไป ดังเช่น “ลลินธร เพ็ญเจริญ” ศิลปินหญิงที่เป็นทั้งนักสร้างสรรค์ และนักวิชาการ ซึ่งมีความสนใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของศิลปะและวิทยาศาสตร์ โดยหยิบยืมภาพลักษณ์จากภาพประกอบทางวิทยาศาสตร์ (scientific illustration) และภาพประกอบทางการแพทย์มาผสมร่วมกับจินตนาการ เพื่อที่จะตอกย้ำ และแสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมเชิงลบของมนุษย์ ด้วยการถ่ายทอดออกมาเป็นภาพวาดล้อเลียนพฤติกรรมของมนุษย์ โดยศิลปินได้นิยามผลงานของตนเองว่าเป็น “การเขียนภาพวาดลายเส้นเชิงความคิด”
ภาพวาดลายเส้นเชิงความคิด ที่ถูกคัดเลือกมาทั้งหมด 6 ชิ้น ภายใต้แนวความคิดที่ศิลปินต้องการจะสะท้อนพฤติกรรมเชิงลบของมนุษย์ ผ่านการผสมผสานรูปทรงของพืชกินสัตว์ และอวัยวะส่วนต่างๆ ของมนุษย์ ให้กลับกลายเป็นพืชสายพันธ์ใหม่ที่ดูผิดแปลกไปจากเดิม ภาพวาดทางการแพทย์ที่ศิลปินนำมาปรับเปลี่ยนรูปร่างและแทรกรูปทรงที่ดูเหมือนเป็นการกระทำเชิงลบของคนชั้นสูงที่ดูถูกคนที่ต่ำกว่า และคนที่ไม่มีความคิดเป็นของตัวเอง อีกทั้งยังมีพฤติกรรมเชิงลบของมนุษย์ในด้านอื่นๆ อีก เช่น ภาพ “C.11 : Homo inaneness” ซึ่งเป็นภาพโครงกระดูกส่วนหัวของมนุษย์ ศิลปินได้จัดการกับรูปทรง โดยการเขียนรายละเอียดในส่วนที่เป็นกระดูก ข้อ เอ็นต่างๆ และเว้นว่างบริเวณที่เป็นส่วนของสมอง เพื่อสะท้อนให้เห็นความเป็นจริงของมนุษย์ที่มีหัว แต่ไม่มีสมอง ผลงานชิ้นนี้ได้สะท้อนให้เห็นอะไรหลายๆ อย่างในสังคมที่คนส่วนใหญ่มักจะมองข้ามไป และในทางกลับกันความรุนแรงของผลงานยังเป็นสิ่งที่กระตุ้นให้คนในสังคมหันกลับมาใส่ใจ และเน้นย้ำว่าพฤติกรรมแหล่านี้เป็นสิ่งที่มีผลกระทบกับการดำรงชีวิตของคนในสังคม
สังเกตได้ว่าชื่อของผลงานแต่ละชิ้น จะมีตัว c ที่ย่อมาจากคำว่า case แปลว่า กรณีศึกษา และตามด้วยหมายเลขที่ถูกเขียนไว้บนภาพ ความหมายของชื่องานจะเชื่อมโยงกับรูปทรง และสัญญะที่ศิลปินได้แฝงไว้ในภาพเขียน โดยศิลปินได้นำชื่อของพืชพันธุ์จากหนังสือวิทยาศาสตร์ และชื่อโครงสร้างกล้ามเนื้อ กระดูกต่างๆ จากหนังสือทางการแพทย์มาปรับเปลี่ยนความหมายให้สอดคล้องกับผลงาน บวกกับชื่อที่ใช้เรียกพฤติกรรมเชิงลบ หรือชื่ออวัยวะเพศที่ใช้สืบพันธุ์ในกระบวนการทำงานของศิลปิน กว่าจะออกมาเป็นผลงานภาพเขียนในแต่ละชิ้น ศิลปินได้ทำการค้นคว้าหาข้อมูลก่อนว่า การทำงานของอวัยวะส่วนต่างๆ ในร่างกายนั้นมีกระบวนการทำงานอย่างไร และอยู่ตรงส่วนไหนของร่างกาย ส่งผลให้ผลงานสะท้อนความรุนแรงออกมาได้อย่างเด่นชัด และสมบูรณ์แบบเป็นอย่างมาก
กลวิธีการสร้างภาพลักษณ์ได้รับแรงบันดาลใจจากภาพประกอบทางวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาลงลึกไปยังร่างกายของมนุษย์ เพื่อเปรียบเทียบให้เห็นถึงความพยายามทำความเข้าใจ และเรียนรู้พฤติกรรมการอยู่รอด ศิลปินได้กล่าวไว้ว่า การเขียนภาพทางวิทยาศาสตร์ หรือทางการแพทย์นั้น จะต้องมีความถูกต้องและสมจริงทุกอย่าง ถูกต้องแม้กระทั่งว่าสัดส่วนทุกอย่างต้องไปวัดมาจากของจริง แล้วค่อยนำมาวาด แต่ภาพวาดของศิลปิน เป็นการนำเอาของจริงมาใช้ในส่วนหนึ่ง และใส่จินตนาการของตัวเองเข้าไปอีกส่วนหนึ่ง ศิลปินชื่นชอบความเป็นจริงของวิทยาศาสตร์ จึงพยายามสร้างผลงานของตัวเองด้วยการดึงเอาข้อเท็จจริงมาใช้ เพื่อให้คนดูเชื่อถือ
อย่างไรก็ตาม หนทางในการแสดงออกเพื่อที่จะตอกย้ำพฤติกรรมเชิงลบของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นคำพูด การกระทำ หรือแม้แต่ผลงานศิลปะ ดังเช่นผลงานของศิลปินที่เปรียบเสมือนภาษาที่สื่อผ่านภาพเขียนเชิงความคิด ที่ได้แฝงนัยยะต่างๆ ไว้ในผลงาน ล้วนเป็นสิ่งที่กระตุ้นให้บุคคลที่มีพฤติกรรมเหล่านี้รู้ตัว และตระหนักถึงการกระทำของตนเอง หรือแม้แต่คนในสังคมที่มองข้ามสิ่งเหล่านี้ไป ก็ควรจะหันกลับมาย้อนคิดว่า การกระทำเชิงลบเป็นอาวุธที่ทำร้ายทั้งสภาพกาย และจิตใจ รวมถึงสภาพแวดล้อมของคนในสังคม ถ้าคนเหล่านี้สามารถคิด และตระหนักได้ว่าสิ่งที่ตนเองนั้นได้กระทำอยู่เป็นสิ่งที่ไม่ดี การใช้ชีวิตร่วมกันในสังคมก็จะมีสันติภาพ และความสงบสุขมากขึ้น ...